జాతస్య మరణం ధృవం

ప్రతి ప్రాణికి మరణం తప్పదని తెలుసు, కానీ చివరి వరకు ప్రాణాంతకమైన రోగాలతో బాధపడుతూ కూడా జీవించాలని పోరాడే తత్వమే చూశాను తప్ప, ఇక చాలు ఈ జీవితం చాలిద్దామని అనుకున్న వాళ్ళని, ప్రశాంతంగా మరణాన్ని ఆహ్వానించిన వాళ్ళని నేను చూడలేదు. ఎంతో నిబ్బరంగా వుండేవాళ్ళు సైతం, మరణం తప్పదని తెలిసినప్పుడు వాళ్ళలో కలిగే మానసిక సంఘర్షణ, జీవించాలనే తపన, బ్రతకడానికి ఏదైనా మంచి మందులున్నాయేమో అని తమ ఆత్మీయుల్ని వేధించడం, ఎవరూలేని వాళ్ళు, ఎవరైనా వుండి వుంటే మంచి మందులు వాడితే బ్రతికే అవకాశం ఉంటుందని ఆరాటపడ్డం, చాలా బాధగ వుంటుంది పాలియేటివ్ కేర్ లో డాక్టర్ గా వుండే నాకు ఈ దీనమైన పరిస్థితిలోవాళ్ళను చూస్తుంటే. పాలియేటివ్ కేర్ అంటే మనదేశంలో మరణానికి చేరువగావున్న వ్యక్తుల్ని మాత్రమే చూసుకునే ఒక ఆశ్రమం లాంటి హాస్పిటల్. అయితే నేను అమెరికాలో వుండగా పని చేసే హాస్పిటల్ కు అనుబంధంగా పాలియేటివ్ కేర్ వుండేది. అక్కడ పనిచేసే డాక్టర్లు కొంతకాలం పాలియేటివ్ కేర్ లో పనిచేయడం తప్పని సరి. మొదట్లో భయంగా వున్నా , ఆ వార్డుకు నెమ్మదిగా అలవాటు పడ్డాక జనరల్ మెడిసిన్ వార్డును నేను పూర్తిగా మర్చిపోయాను.


కాలం చేసిన గారడిలో నేను మళ్ళీ మనదేశం వచ్చాను. మనశ్శాంతి వెతుకులాటలో సేవే నాకు మార్గంగా తోచింది. మళ్ళీ పాలియేటివ్ కేర్ లోనే పనిచేయడానికి సిద్దపడ్డాను. అమెరికాలో వున్న పరిస్థితికి, ఇక్కడి పరిస్థితికి భయపడడం, బాధ పడడం అయాక, అలవాటు పడడం కూడా అయింది . ఇక్కడ వున్న వాళ్ళలో చాలా మందికి కుటుంబాలున్నాయి, కానీ వాళ్లకు వీళ్ళ బాధ్యత తీసుకునే తీరిక,కోరిక లేదు. జబ్బుతో వున్న వీళ్ళను, ప్రేమతో చూసుకోలేక పోవడానికి కారణాలు అనేకం. అలాంటివాళ్ళని పాలియేటివ్ కేర్ దగ్గర తీస్తుంది. వ్యక్తిగతమైన విషయాల్నితెలుసుకునే


ఆసక్తి లేక పోయినా, అక్కడ వుండే ప్రతి వ్యక్తి జీవితం గురించి మాకు తెలిసి పోయేది. ఎయిడ్స్ వ్యాధి గ్రస్తులు, కీమో థెరపీతో చిక్కి శల్యమైన రోగులు, మందులకు లొంగని అస్తమాతో బాధపడేవారు, ఆర్త్రైటిస్ తో కదలలేని వారు, పల్మనరి ఫైబ్రోసిస్ జబ్బుతో నలిగేవాళ్ళు,అనేక ప్రాణాంతక రోగాలతో బాధపడేవారు , తమ వ్యథ, బాధ,జీవిత గాథలు వినేందుకు, ఓదార్పు మాటలు చెప్పేందుకు, ఆత్మీయ స్పర్శ ఇచ్చేందుకు ఓ స్నేహ హస్తం కావాలని ఆరాటపడుతుంటారు, ఆక్రోశిస్తుంటారు.


అమెరికా,యూరప్ దేశాల్లో ఎప్పటినుండో పాలియేటివ్ కేర్ ఉన్నప్పటికీ,భారత దేశంలో 1994లో ప్రపంచ ఆరోగ్య సంస్థ సహకారంతో భారత


పభుత్వం సహాయంతో ఇండియన్ అసోషియేషన్ అఫ్ పాలియేటివ్ కేర్ ఏర్పడింది. పెద్ద నగరాల్లో మాత్రమే వున్నపాలియేటివ్ కేర్ సంస్థలు, అన్ని నగరాల్లో, పట్టణాల్లో రావాల్సిన అవసరం ఈనాటి జీవన విధానం,మానవ సంబంధాలు కలిగిస్తాయి. ఇక్కడ నాతో పాటుగా ఇద్దరు ఫిజీషియన్లు, ఒక సర్జన్, ఒక సైకాలజిస్ట్, పది మంది నర్సులు, నలుగురు ఆయాలు, నలుగురు అటెండర్లు వున్నారు. అయితే


ఇక్కడ ఎక్కువ సమయం గడిపే డాక్టర్ని నేనే. రోగుల్లో బాధని తగ్గించేదానికి, మానసికంగా కృంగే వారికి వోదార్చేదానికి, మరణం అనివార్యమని, సహజమైన ప్రక్రియ అని,మరణం కొరకు తొందరపడకూడదని,అలాగని వాయిదా వేయడం సాధ్యం


కాదని రోగులకు తెలియజేయడానికి డాక్టర్లు ప్రయత్నిస్తారు. 21వ ఇంటర్నేషనల్ కాన్ఫరెన్స్ అఫ్ ఇండియన్ అసోషియేషన్ అఫ్ పాలియేటివ్ కేర్ లో పాల్గొనడానికి, కటక్ లోని ఆచార్య హరిహర్ రీజనల్ క్యాన్సర్ సెంటర్ కు వెళ్ళాను. అక్కడ నాకు పాలియేటివ్ కేర్ గురించి మరింతగా తెలుసుకునే అవకాశం కలిగింది. నేను తిరిగి వచ్చేప్పటికి వాళ్ళంతా నాకోసం ఎంతగా ఎదురు చూశారో చెబుతుంటే ఎంతో ఉద్విగ్నతకు గురయ్యాను. బ్రాంకైటిస్తో ಭಾ ధపడుతున్న రాజయ్య తీవ్రమైన స్ట్రో)క్ తో చనిపోవడం, అతని మంచం ఖాళీగా వుండడం నన్ను నిస్పృహ కు గురి చేసింది. అతని ప్రేమ పూరితమైన పిలుపు” చిట్టితల్లీ" చెవుల్లో గింగురుమన్నది. వాళ్ళకు ధైర్యం చెప్పే నేను వారి కష్టాలకు చలించిపోతుంటాను. ఒక్కో పేషంటు మరణo, ఖాళీ అయిన ఆ ప్రదేశాన్ని చూసి, మానవ జీవితం యొక్క అస్థిరతను గుర్తు చేసుకుని వేదాంత ధోరణికి రావడం, మళ్ళీ మామూలవడం జరుగుతుంటుంది.


నామనసు త్రీవ్రమైన కష్టానికి గురయినపుడంతా కేర్ లోని రోగుల్ని తలుచుకుంటాను.అపుడు నా బాధను మర్చిపోయినాబాధ్యతను గుర్తిస్తాను. నాకు అకస్మాత్తుగా వీళ్ళకు ఆరోగ్యం బాగయితే ఏమి చేయాలనుకుంటారో అనే ఆలోచన వచ్చింది. మాట్లాడలేని స్థితిలోని వారు కాక, జబ్బు నయమయే అవకాశం వున్నవాళ్ళు, కాకపోయినా కొoతకాలం బ్రతికే అవకాశo వున్నవాళ్ళువన్నారు. ముందుగా ఎప్పుడూ పుస్తకాలు చదువుతూ వుండే శరత్ గారతో మాట్లాడాలనుకున్నాను.ఆయనకు 60 ఏళ్ళుంటాయి. ఆయనకు


కార్దియోమ్యోపతి అంటే గుండె కండరాల జబ్బు వుంది. అతనికి ఆల్కహాల్ కానీ పొగ త్రాగడం కానీ అలవాటు లేదు. బహుశ జెనిటికల్ గా ఈ జబ్బువచ్చిందేమో. ఇది అతని గుండె పనిచేయడాన్ని ప్పుడైనాఆపేయగలదు. తన గురించి మీ చెప్పరు. అతన్నికలవడానికి ఎరూ రారు. అతనే అప్పుడప్పుడు బయటకు వెళుతుంటారు. అతను కేర్ సెంటర్ కు పెద్ద మొత్తంలో


విరాళమిచ్చారని చెప్పారు. బెరుకుగానే ಆయన దగ్గరికి వెళ్లాను. అది రొటీన్ విజిట్ కాదని అతనికి అర్థమైంది. అతని చేతిలో


డాఫెన్ డు మారియర్ "రెబెక" నవల "సర్… మీరు చదివాక నాకిస్తారా? " అన్నాను


"తీసుకోండి " నవల మూసిపెట్టి నాకిస్తూ, పక్కనే వున్న బుచ్చిబాబు గారి నవల "చివరకు మిగిలేది " తీసుకున్నారు. నేనేదో చెప్పబోయేలోగానే పుస్తకంలో తలదూర్చారు. అంటే అతనికి మాట్లాడే ఆసక్తి లేదన్నమాట.


బ్రెస్ట్ కాన్సర్ కు కీమో థెరపి తీసుకుంటున్న సావిత్రి గారి దగ్గరకు వెళ్లాను."నయమయాక ఏం చేస్తారు ?”


"మా ఇంటికి వెళ్ళిపోతాను " “మీ కొడుకు కోడలు చూడకపోతేనే కదా మీరిక్కడికి వచ్చారు ... మిమ్మల్ని చూడడానికి కూడా రారు కదా?" "నిజమే...ఆరోగ్యం బాగాలేక


నేనేమీ చేయలేను, నాకే వాళ్ళు చేయాలి, ఇద్దరూ ఉద్యోగాలు చేస్తారు,


మనువడికి కష్టం, స్కూల్ నుంచి వచ్చేప్పటికి నేనుంటే ఏదో ఒకటి చేసి పెడతాను.కోడలు కొడుకు వచ్చేప్పటికి ఇంత వండి పెట్టొచ్చు." వాళ్ళ గురించి చెబుతున్నప్పుడు ఆమె కళ్ళలో మెరుపు చూశాను. ఎంత దయగల హృదయాలు తల్లులవి! కేర్ లో ఆమెను చేర్పించేటప్పుడు, ఎంత విసుగు చూశాను కొడుకు, కోడలు కళ్ళలో! ఆమె ఆరోగ్యం గురించి కొడుక్కి ఫోన్ చేసినప్పుడు కూడా వాళ్ళు సరిగ్గా స్పందించలేదు. కానీ ఈమె వాళ్ళపై ఎంత అనురాగం పెంచుకుంది? ఈ తరం తల్లిదండ్రులకు ప్రేమ నివ్వడమే తప్ప తీసుకునే అదృష్టం లేదు.


బ్లడ్ కాన్సర్ కు బోన్ మారో ట్రీట్మెంట్ తీసుకుంటున్న అనిరుధ్ లాప్టాప్ చూస్తున్నాడు. తెల్లటి కుర్రాడు అనిరుధ్, ట్రీట్మెంట్ వలన కందిపోయాడు. జుట్టు మొత్తం పోయింది. అనాధశరణాలయంలో పెరిగాడు, బాగా చదువుకున్నాడు, మంచి వుద్యోగం వచ్చి మంచి జీవితం అందుకునే సమయంలో ఈ భయంకరమైన జబ్బు వచ్చింది."ఏమ్చేస్తున్నావ్ అనిరుధ్ ? "


"శంకరాభరణం సినిమా చూస్తున్నా..అక్కా "చెవుల్లోంచి ఇయర్ ఫోన్స్ తీస్తూ అన్నాడు. "అదేంటి… మీ యువతరం ఇలాంటి సినిమాలు కూడా చూస్తారా?"


"నేను దేవదాస్, మల్లీశ్వరి, పాతాళ భైరవి లాంటి పాత సినిమాలు చూస్తుంటాను, ఎంత గొప్ప సినిమాలు అవి! నాకు సినిమా డైరెక్షన్ చాలా ఇష్టం, నా జీవిత ద్యేయం సినిమా తీయడమే...నాకు బాగావుతుంది కదక్కా? " నా గుండెలో కల్లుక్కు మంది, ఎన్ని ఆశలున్నాయి పాపం!


"ఖచ్చితంగా అనిరుధ్...నీవు తొదరగా తేరుకుంటావు, మంచి సినిమా చేస్తావు, అప్పుడు ఈ సినిమా చేసింది మా అనిరుధ్ అని గర్వంగా చెప్పుకుంటాము." అనిరుధ్ కళ్ళలో ఉత్సాహం కదలాడింది.


ఎయిడ్స్ తో రోగ నిరోధక శక్తి దెబ్బతిన్న జోసఫ్ తోటలో పచార్లు చేస్తుంటాడు. ఎయిడ్స్ వింగ్ వేరుగా వుంటుంది వాళ్లకు ట్రీట్మెంట్ ఇవ్వడానికి చాలా జాగ్రత్త తీసుకోవాలి. ఇంజెక్షన్ ఇచ్చేప్పుడు సైతం గ్లోవ్ వేసుకోవడం,ఇంకా అనేక జాద్రత్తలు వున్నాయి . కానీ వాళ్ళని ఇతర పేషంట్లతో కలవరాదని నిభందన ఏదీ లేదు . ఎయిడ్స్ పేషంట్ల పట్ల ప్రజల వ్యతిరేకత మునుపటిలా లేదు. మందుల సహాయంతో వాళ్ళ జీవన ప్రమాణం మెరుగయ్యింది కిటికీలో నుండి అనిరుధ్ తో నా సంభాషణ విని,"ఏంటి డాక్టర్ ఇవాళ అనిరుధ్ చాలా ఉత్సాహంగా వున్నాడు ? "అన్నాడు “నేను అతని ట్రీట్మెంట్ అయాక ఏమ్చేస్తావని అడిగా ... చెబుతూ వున్నాడు." అన్నా "నన్ను అడగరా ? అయినా నేను బ్రతికి బయటికి పోనని మీకు తెలుసుకదా? “అన్నాడు. నా మనస్సు ఒక్క నిముషం విలవిలలాడింది. జోసఫ్ కు ముప్పై ఏళ్ళు వుంటాయి,అతనికి మరణం అతి చేరువలో వుంది. అనిరుద్ దగ్గరనుండి ప్రక్కనే వున్న తలుపు నుండి తోట లోకి దారితీశా. జోసెఫ్ నా దగ్గరకు వచ్చాడు .


"మీరు కూడా కోలుకుంటారు...బాగయ్యాక ఏమ్చేస్తారు ?”ధైర్యవంతమైన అపద్దం చెప్పడానికి అలవాటు పడిపోయాను.


"నిజం చెప్పమంటారా! చెప్పాక కోప్పడి నన్ను ఇప్పుడేఇంజెక్షన్ ఇచ్చి చంపేయరు కదా? ముందు మాటివ్వండి " "ఛ అవేం మాటలు? అలా ఎప్పటికి చేయను .. …చెప్పండి " "మిమ్మల్ని... మిమ్మల్ని రోజూ చూస్తుంటే నాకు మీరు కావాలని వుంది. ఎంతో మందితో గడిపాను, కానీ నాకు అదే ధ్యాస వుంటుంది, ఆ క్రమం లోనే ఎయిడ్స్ తెచ్చుకున్నా...కానీ నాకు సెక్స్ మానియా తగ్గలేదు " జోసెఫ్ మాటలకు నేను వణికి పోయాను.మరణం అంచున వుండి కూడా అతను ఇంకా ఆ కోరికల నుండి విమిక్తి పొంద లేదంటే నాకు దిగులయ్యింది. కాసేపు అతన్ని నేరుగా చూడలేక పోయాను. నెమ్మదిగా తేరుకుని చూశా. అతని ముఖంలో ఏ రకమైన అసభ్యత, కుసంస్కారం కనపడలేదు నాకు, అతని బలహీనత అతన్నిపతనానికి లాగింది, అతనెక్కువ కాలం బ్రతకడు. అసహజమైన అతని కోర్కెకు నిందించి నన్ను నేను గాయపర్చుకోదల్చుకోలేదు. "జోసెఫ్...స్త్రీ తన వయసు మగవాళ్ళని స్నేహితులుగాను, తన కంటే చిన్నవాళ్ళని తమ్ముళ్ళు గాను, పెద్దవాళ్ళని అన్నలు, తండ్రులుగాను చూస్తుంది. కానీ చాలా మంది పురుషులు తాము ఏ వయసులో వున్నా, ఏ వయసులోని స్త్రీనయినా, స్త్రీగానే,సెక్స్ ఆబ్జక్ట్ గానే చూస్తారు.దీనికి మీరు మినహాయింపేమీ కాదు. మీ కోర్కెల నిస్సహాయతకు సహాయం చేయలేను,సేవ చేయగలను డాక్టర్ గా. పదండి మీ కేస్ షీట్ చూడాలి" అన్నాను ఎయిడ్స్ వార్డు కేసి వెళుతూ. అతని కేస్ షీట్ చూసి ఇవ్వాల్సిన ఇంజక్షన్ కోసం సిస్టర్ మాలతిని పిలిచా. "మాలతి వద్దు,గుచ్చి గుచ్చి చంపుతుంది...మీరే ఇవ్వండి... విషం ఇవ్వండి...పర్లేదు " కన్నీళ్లు జారుతున్నాయి,చిక్కి శల్యమైన బుగ్గలపై నుండి పెరిగిన గడ్డంపై . మాలతి తెచ్చిన గ్లోవ్ వేసుకుని ఇంట్రావీనస్ ఇచ్చి, "జోసఫ్..! బాగవుతుంది,నిద్రపోండి “ అతని నుదిటిపై చేయి ఆన్చాను.


"సారీ డాక్టర్ " జోసఫ్ గొంతులోంచి దు:ఖంతో, పశ్చాత్తాపంతో కూడుకున్న పదం వినపడి తేరుకున్నా.


సైకాలజిస్ట్ ప్రశాంత్ అందర్ని ఉత్సాహపరచి వచ్చాడు. "సీతా.. మీ హీరో స్కూల్ కు వెళుతున్నాడా ?" "ఆదివారం కూడా వెళ్ళాలంటాడు, స్కూల్ చూపిస్తే కానీ వదలడం లేదు, స్కూల్ కబుర్లు, రైమ్స్ బోలెడు చెబుతాడు." "పుత్రోత్సాహం " నవ్వాడు ప్రశాoత్ "ఆ... సీతా ... శరత్ గారి దగ్గరకు వెళదాం పదండి. "


"మీరు వెళ్ళండి ప్రశాంత్... ఆయన మరీ ముభావంగా వుంటారు"


"ప్లీజ్ రండి... ఆయన ఇంట్రావర్ట్ ...అంతే ... నాకు చాలా ఇష్టం ఆయనంటే, మాట్లాడిద్దాం "


ప్రశాంత్ తో పాటు వార్డ్ లోకి వెళ్ళినా, నారాయణ గారి దగ్గరున్న నర్స్ ఆదుర్దా చూసి దగ్గరికి వెళ్ళా, వృద్దాప్యం , బలహీనతతో పాటు ఆయనకు ఇడియోపతిక్ పల్మనరి ఫైబ్రాసిస్ వుంది. కోర్టికో స్టిరాయిడ్స్ ఇచ్చినా, అతను వూపిరి తీసుకోలేక పోతున్నాడు .మత్తు ఇచ్చి ప్రక్కకు వచ్చా. ప్రశాంత్ శరత్ గారి దగ్గరే వున్నాడు. శరత్ గారు ఎవరితో మాట్లాడక పోయినా ప్రశాంత్ తో మాట్లాడ్డం చూశా. అందరూ నేను వాళ్ళ దగ్గర వుండాలని, వాళ్ళ బాధలు వినాలని కోరుకుంటారు,కానీ శరత్ గారు వేరే. డాక్టర్ సుచరిత రాగానే చెప్పా, "ఇవాళ మా అబ్బాయి పుట్టిన రోజు,వాడ్ని వాటర్ వల్డ్ తీసికెళ్ళాలి వెళతాను, నారాయణ గారికి ప్రేడిన్సోన్ పెట్టాను, క్రిటికల్ గా వుంది చూసుకోండి."


"నేను చూసుకుంటాను మీరు వెళ్ళండి .. ఈ ఫైవ్ స్టార్ బాబుకు ఇవ్వండి " అంది.


ప్రశాంత్ నా దగ్గరకు వచ్చి "హీరోకు నా విషెస్, బాబును చూడాలి… వస్తాను సాయంత్రం " "రండి ప్రశాంత్ ... ఎప్పుడైనా సరే,4 కు వచ్చేస్తాం , సునీతను తీసుకురండి "


వాటర్ వల్డ్ లో చేతన్ బాగా ఆడుకున్నాడు. దూరంగా శరత్ గారు కూర్చుని వున్నారు. నాకు ఆశ్చర్య మేసింది. ఆయన అప్పుడప్పుడు బయటికి వెళుతుంటారు.నిజానికి ఆయనకు పాలియేటివ్ కేర్ లో ఉండాల్సిన అవసరం లేదు. డాక్టర్లని, నర్సుల్ని పెట్టుకుని సౌకర్యంగా ఉండొచ్చు , ఎందుకో కేర్ లోనే వుంటారు. దగ్గరకు వెళ్లి పలకరించా, అమ్మానాన్నకు పరిచయం చేశా. “చేతన్ ఇంకో తాతయ్య” అని పరిచయం చేశా! ఆయన చిరునవ్వు నవ్వి చేతులు చాచాడు చేతన్నిరమ్మని. చేతన్ వెళ్ళకుండా నాన్న వెనుక దాక్కున్నాడు.


"తప్పు ...తాతయ్య పిలుస్తున్నారుగా వెళ్ళు ' అన్నారు నాన్న. వాడ్ని దగ్గరగా తీసుకుని ఎత్తుకున్నారు, కష్టం మీద గుండెలకు హత్తుకున్నారు. ఆయన కళ్ళలో సంతోషం చూసి నాకు ఆశ్చర్యమేసింది.ఇదే మొదటి సారి ఆయన్ను అలా చూడడం. చేతన్ కోసం బొమ్మలు కొన్నారు , వాడు బొమ్మలు, చాక్లెట్లు చూడటంతో శరత్ గారి దగ్గర చాలాసేపు ఉండిపోయాడు.


సాయంత్రం ప్రశాంత్ సునీత వచ్చారు."సీతా ఇంక కేర్ సెంటర్ రాలేను, నాన్న బిజినెస్ చూసుకోవాలి, శరత్ గారి గురించి మీకు చెప్పాలి.ఆయన నాన్న స్నేహితుడు, పెద్ద పారిశ్రామిక వేత్త ,డబ్బునంతా చారిటీలకేఇస్తారు. తెలుసుగా మన కేర్


సెంటర్ కు ఆయన చాలా విరాళం ఇచ్చారు. శరత్ గారి భార్య పెళ్ళయిన ఏడాదికే, ముప్పై ఏళ్ల క్రిందట మనస్పర్థలతో అతన్నివదిలేసి అమెరికా వెళ్ళిపోయిందట. వెళ్ళేప్పటికి ఆమె గర్భవతి, అయినా బిడ్డ సమాచారం కూడా ఇవ్వలేదట, శరత్ గారు మళ్ళీ పెళ్లి చేసుకోలేదు.ఈ మధ్యే శరత్ గారి భార్య గురించి సమాచారం అoదింది, ఆమె చనిపోయిందట, ఆమె కొడుకు అమెరికాలోనే డాక్టర్ గా పని చేస్తూ ఆక్సిడెంట్లో చనిపోయాడట. అది విన్నాక ఆయన చాలా కృంగిపోయారు,కొడుకు ఫోటోఅయినా చూడాలనే ఆయన ఎంతో వెతుకుతున్నారు. అతని వివరాలు ఎక్కువ తెలియదు, ప్రయత్నం చేస్తున్నాను, కానీ ఈయన ఆరోగ్యం క్షీణిస్తోంది. క్లినికల్ గా ఆయన మృత్యువకు చేరువగా వున్నారు.ఆయన జీవితం అంతా శోధనే. మీరు ఆయన్నిపలకరిస్తూ వుండండి, అప్పుడప్పుడు


నేను కూడా వస్తుంటాను. ఇది చెప్పాలని చాలా రోజులుగా అనుకుంటున్నా " ప్రశాంత్ నిట్టూర్పు వదిలాడు. "సరే ప్రశాంత్, కేర్ లో ప్రతి ఒక్కరి ఆఖరి శ్వాస వరకు ప్రేమ, అత్మీయతలతో సంతోషంగా వుంచేదానికి ప్రయత్నిస్తాను! నేను US లో ఐదేళ్ళువున్నాను, చాలా మంది తెలుసు నేనుకూడా ప్రయత్నిస్తాను .శరత్ గారి భార్య,పేరు చెప్పండి, ఏ ప్రాంతం వాళ్ళు చెప్పండి, ఆమె ఫోటో ఉందా?" “శరత్ గారి భార్య,పేరు వాహిని ...ఆమె హిందూపూర్ వాసి, ముందు టెక్సాస్ లో వున్నారట, తర్వాత వాషింగ్టన్ డీసీ వెళ్ళిపోయిందట. శరత్ అoకుల్ దగ్గర వున్నఫోటో ఒకటి నా మెయిల్ లో వుంది ఫార్వార్డ్ చేస్తాను." ప్రశాంత్,సునీత వెళ్ళిపోయారు. శరత్ గారి గురించి అమ్మా నాన్నతో మాట్లాడా, వాళ్ళు కొద్దికాలం అన్నయ్య దగ్గరకు వెళ్లాలని అనుకున్నారు.


మరుసటి రోజు కేర్ సెంటర్లో అన్నీ యథావిధిగానే మొదలయ్యాయి.శరత గారి దగ్గరకు వెళ్ళడానికి మనసు లాగింది. కానీ నిర్మల అనే అమ్మాయికి క్రానిక్ హెపటైటిస్ బి,ఆమె పరిస్థితి ఇవాళ మరింత దిగజారింది, సాయంత్రం నాల్గు గంటలకు మరణించింది. నిర్మల కళ్ళు ఆఖరిగా తన తండ్రి కోసం వెతికాయి.ముందురోజు రాత్రి అతనికి పరిస్థితి వివరించి ఫోన్ చేశారు,చాలా దూరంలో వున్నానని, రాలేనని చెప్పారట, మరణవార్తకు కూడా అదే సమాధానమట. ఎంత దయలేనివాడు? కన్నబిడ్డ పై మమతలేనివాడు ఏం మనిషి? కడవరకు చెదరని మమకారం కొందరికి, కన్నవారిని, తాము కన్నవారిని పట్టించుకోని స్వార్థం కొందరికి! ఎందుకింత విపరీతమైన వైవిధ్యం మనుషుల్లో ?అక్కడి మిగాతా రోగులలో నిరాశ నిస్పృహలు ఆవరించాయి. అందరితో కలిసి మెలసి వుండే అమ్మాయి మరణం అందర్నీ కలిచి వేసింది. నిర్మల నయమయాక మళ్ళీ స్కూల్ కు వెళతానని అనేది. ఎప్పుడూ స్కూల్ పుస్తకాలు ముందేసుకుని చదువుకునేది. ఆరోగ్యం బాగా క్షీణించిన తర్వాత కూడా వెళ్ళి పరీక్షలు రాసింది. ఎన్నో కలలతో, ఆశలతో నిండిన ఆ కళ్ళు శాశ్వతంగా నిదురబోయాయి. ఈ ప్రపంచం ఎందుకింత వేదన భరితం?


రోగి పరిస్థితి ఎంత ఎంత దారుణంగా వున్నా, వాళ్లకు సపర్యలు చేస్తూ ఉండగలను,కానీ వాళ్ళు ప్రాణం వదిలిన మరుక్షణం నేను అక్కడ ఉండలేను. చనిపోయిన వ్యక్తి తాలూకు వాళ్ళ కు విషయం తెలియజేయడం,వాళ్ళు ఆసక్తి చూపకపోతే, ఇక్కడినుండే వాళ్ళకు అంతిమ సంస్కారం చేయడం జరుగుతుంది. రఘురాం తర్వాతి పనులన్నీ చూసుకుంటారు. మనసును నిర్మల పైనుండి మరలించి నిర్మలం చేసుకోవడానికి గదిలో కాసేపు ఉండిపోయాను ఆత్మీయుల కోసం వీళ్ళ ఆక్రందన నాకు చాలా బాధకలిగిస్తుంది.మేం ఎంత బాగా చూసుకున్నా, చివరి క్షణాల్లో వాళ్ళ అత్న్మీయులు కనపడాలని ఎంతో ఆక్రోశిస్తారు. ఏం నష్టం ప్రేమ పంచితే? ఏం కోల్పోతారు వాళ్ళని ప్రేమగా చూసుకుంటే ? ఎoదుకింత క్షోభతో వాళ్ళు ఈ ప్రపంచం వదలాలి ? ఈ ప్రశ్నకు నాకు సమాధానమే లభించలేదు .


నాకు శరత్ గారు గుర్తొచ్చారు. ఆయన దగ్గరకు వెళ్లాను. చిరునవ్వు నవ్వారు. "మీరు మా ఇంటికి వస్తారా ? మా


అమ్మా నాన్న వూరెళ్ళారు, చేతన్ వాళ్ళని మిస్ అవుతున్నాడు, మీరు వాడితో కొద్ది సమయం గడుపుతారా అంకుల్ ?" ఆయన కళ్ళలో వెలుగు చూసి నాకు చాలా సంతోషం కలిగింది.


"ఆ... చేతన్ ఎలా వున్నాడు ? వస్తాను, ఎప్పుడు వెళదాం ? డ్రైవర్ని రమ్మంటాను" ఉత్సాహం అతని మాటల్లో. "నా కార్లో వెళదాం, రేపు చేతన్ కు సెలవు కూడాను, నేను కూడా సెలవు తీసుకుంటాను." ఆయన తల ఊపారు.


శరత్ గారిని సంతోషంగా వుంచే ప్రయత్నం చేయడానికి నాకు ఉత్సాహంగా వుంది. ఇంటికెళ్ళి రోజంతా ఫోటో షాప్ లో వాహిని గారి ఫోటోని మార్ఫింగ్ చేయడానికి శ్రమించాను. శరత్ గారికి ఆనందం కలిగించే దృశ్యాల్ని గదిలో పెట్టేప్పుడు చాలా జ్ఞాపకాలు నన్ను బాధించాయి. కానీ ఏదో ఉత్సాహం నన్ను ఆ క్రీనీడల నుండి కాపాడింది. మరుసటి రోజు శరత్ గారిని ఇంటికి తీసుకొచ్చాను. కార్లోనే చేతన్ ఆయన కలిసి పోయారు. ఆయనకు ఊపిరి తీసుకోవడం


కష్టంగా వుంటుంది, కానీ ఆయన తను తెచ్చిన బొమ్మల్ని ఎలా నడపాలో చూపించడానికి శ్రమ పడుతూనే వున్నారు ఆయన వొడిలోనే చేతన్ నిద్రపోయాడు. వాడ్ని గదిలో పడుకోబెట్టి, బయటికి వచ్చాను. మౌనంగా కూర్చున్నారు. "మీరు ఈ గదిలో విశ్రాంతి తీసుకోండి ,చేతన్ ఓ గంటకు లేస్తాడు,తర్వాత ముగ్గురం భోంచేద్దాం " "లేదమ్మా... నేను వెళతాను... "ఆయన లేచి నుంచున్నారు.


నాకేం చెప్పాలో అర్థం కాలా.”..మీరు ఒక్క సారి ఆ గదిలోకి వెళ్లి చేతన్ ను చూసి వెళ్ళండి" అన్నాను


"నిద్రపోతున్నాడుగా ... ! అని మళ్ళీ "ఒక సారి చూసి వెళతాను "అన్నాడు, అతనితో పాటు గదిలోకి నడిచాను. గదిలోకి రాగానే ఆయన కళ్ళు గోడ మీద వున్న స్త్రీ ఫోటో పై నిలిచాయి. ఆ ప్రక్కనే చైతన్య చిన్నప్పటి ఫోటో నుండి చేతన్ పుట్టే వరకు వున్నఫోటోలను ఆయన ఖిన్నుడై చూశారు. కన్నీళ్ళ తో మసకబారిన కళ్ళను తుడుచుకుంటూ నా ప్రక్క చూసి " అంటే....అంటే చేతన్ .... నా .... " అతని గొంతు దాటి మాట రాలేదు. "అవును...చేతన్ మీ మనువడు... చైతన్య మీ అబ్బాయి, నా భర్త, వాహిని గారు మీ భార్య, నాకు అత్త గారు..." చేతన్ ఫోటో చైతన్య ఫోటో ఒకేలా వున్నాయి ఒక చోట.ఆయనకు ఉద్వేగాన్నిఅదుపులో ఉంచుకోవడం చాలా కష్టంగా వుంది. అది చూడలేక బయటికి వచ్చా. చాలాసేపు ఆయన బయటికి రాలేదు. నేనే ధైర్యం చేసి లోపలి వెళ్ళా. నిద్ర పోతున్న చేతన్ ని చూస్తూ వున్నారు. ఆయన కళ్ళు కమిలి పోయిన తామర పువ్వుల్లా వున్నాయి.


"ఇది మన ఇల్లు మీరు ఇక్కడే వుంటారు మీ మనువడితో,మీకు మేమున్నాము."ఎదురుగా నిలబడి


అన్నా . నా ప్రక్క చూసి,మళ్ళీ చేతన్ ని చూస్తూవుండిపోయారు.ఆయన చిరునవ్వులు చూస్తూ నాకు అనిపించింది జాతస్యమరణం ధృవం అయితే అ ముగింపు ఆత్మీయుల సంరక్షణలో అయితే సహజమైన వీడ్కోలు లాగా వుంటుందేమో!