మనుషులు -మమతలు
ఇల్లు అమ్ముదాం నాన్నా...., ఎంత లేదన్నా కోటి దాకా వస్తుంది …కుమార్ ఒకటి, నేనొకటి, అపర్ణ సరోవర్ లో ఫ్లాట్స్ తీసుకుంటాం మిగతాది లోన్ తీసు
'మీకు ఇద్దరికీ ఇల్లు కొనిచ్చాకదా ..ఈ ఇల్లు అమ్మే ప్రసక్తే లేదు …" కోపం వస్తున్నా, ఆపుకుంటూ నెమ్మదిగా చెప్పాను .
"మీరిక్కడ, మేమక్కడ మీ గురించి మాకక్కడ టెన్షను.... ఇల్లు అమ్మితే నా దగ్గర కొన్ని రోజులు, అన్నదగ్గర కొన్ని రోజులు ఉండొచ్చు .ఏమి చేసుకుంటారు యింత పెద్ద ఇల్లు? చేసే వాళ్ళు లేరు. ఈ రోజుల్లో ఇండిపెండెంట్ హౌస్ , గార్డన్ మెయింటైన్ చేయడం ఎంత కష్టం ?! అవసరమా ఈ వయసులో …" ఏదో గొణుగుతున్నాడు కొడుకు.
ఛ ! మనసంతా చికాగ్గా వుంది. అక్కడి నుండి బయటికి వచ్చా .ఇలా మాట్లాడితే కొడుకులంటేనే అసహ్యంగా వుంటుంది, వాళ్ళకి తెలుసు ఎంత కష్టపడి ఇల్లుకట్టుకున్నానో... వాళ్ళమ్మ జ్ఞాపకాల్ని ఈ ఇంటిలో వెతుక్కుంటున్నానని కూడా తెలుసు. అయినా ప్రతిసారి ఇదే చర్చ. వచ్చి, మామిడి చెట్టు క్రింద కూర్చున్నా. ఈ చెట్టు అంటే రాజీకి ఎంతో ఇష్టం , ఇది శేఖరన్న కోడూరు నుండి తెచ్చిచ్చాడు. బేనీషా జాతికి చెందిన ఈ చెట్టు, ఎన్ని తీయని పండ్లు కాసిందో ..! ప్రతిసారి మొదటి పండు శేఖరన్నకే ఇచ్చే వాళ్ళం. అన్న గుర్తొచ్చాడు, నిన్న చాలా నీరసంగా వున్నాడు ...ఈ కొడుకు కోడలు వచ్చిన గొడవలో పడి ఆయన దగ్గరికే వెళ్ళలేదు ...ముందు ఇంట్లోంచి బయటకు పోతే మనశ్శాంతి వుంటుంది. లోపలికి వెళ్లి, చొక్కా తగిలించుకుని బయట పడ్డా!
అన్న నన్ను చూసి హాయిగా నవ్వాడు, "అన్నా ఆలశ్యం అయిపొయింది ...ఏదో కొడుకు వస్తే మాట్లాడుకుంటూ ...." ఆగి పోయా..మామూలుగా అయితే అన్న దగ్గర దాచే పని లేదు కానీ....ఇప్పుడు.... ఆరోగ్యం బాగాలేనప్పుడు నా బాధ చెప్పి ఆయన్ని బాధపెట్టడం దేనికి అని చెప్పలేదు.
'మీకు ఇద్దరికీ ఇల్లు కొనిచ్చాకదా ..ఈ ఇల్లు అమ్మే ప్రసక్తే లేదు …" కోపం వస్తున్నా, ఆపుకుంటూ నెమ్మదిగా చెప్పాను .
"మీరిక్కడ, మేమక్కడ మీ గురించి మాకక్కడ టెన్షను.... ఇల్లు అమ్మితే నా దగ్గర కొన్ని రోజులు, అన్నదగ్గర కొన్ని రోజులు ఉండొచ్చు .ఏమి చేసుకుంటారు యింత పెద్ద ఇల్లు? చేసే వాళ్ళు లేరు. ఈ రోజుల్లో ఇండిపెండెంట్ హౌస్ , గార్డన్ మెయింటైన్ చేయడం ఎంత కష్టం ?! అవసరమా ఈ వయసులో …" ఏదో గొణుగుతున్నాడు కొడుకు.
ఛ ! మనసంతా చికాగ్గా వుంది. అక్కడి నుండి బయటికి వచ్చా .ఇలా మాట్లాడితే కొడుకులంటేనే అసహ్యంగా వుంటుంది, వాళ్ళకి తెలుసు ఎంత కష్టపడి ఇల్లుకట్టుకున్నానో... వాళ్ళమ్మ జ్ఞాపకాల్ని ఈ ఇంటిలో వెతుక్కుంటున్నానని కూడా తెలుసు. అయినా ప్రతిసారి ఇదే చర్చ. వచ్చి, మామిడి చెట్టు క్రింద కూర్చున్నా. ఈ చెట్టు అంటే రాజీకి ఎంతో ఇష్టం , ఇది శేఖరన్న కోడూరు నుండి తెచ్చిచ్చాడు. బేనీషా జాతికి చెందిన ఈ చెట్టు, ఎన్ని తీయని పండ్లు కాసిందో ..! ప్రతిసారి మొదటి పండు శేఖరన్నకే ఇచ్చే వాళ్ళం. అన్న గుర్తొచ్చాడు, నిన్న చాలా నీరసంగా వున్నాడు ...ఈ కొడుకు కోడలు వచ్చిన గొడవలో పడి ఆయన దగ్గరికే వెళ్ళలేదు ...ముందు ఇంట్లోంచి బయటకు పోతే మనశ్శాంతి వుంటుంది. లోపలికి వెళ్లి, చొక్కా తగిలించుకుని బయట పడ్డా!
అన్న నన్ను చూసి హాయిగా నవ్వాడు, "అన్నా ఆలశ్యం అయిపొయింది ...ఏదో కొడుకు వస్తే మాట్లాడుకుంటూ ...." ఆగి పోయా..మామూలుగా అయితే అన్న దగ్గర దాచే పని లేదు కానీ....ఇప్పుడు.... ఆరోగ్యం బాగాలేనప్పుడు నా బాధ చెప్పి ఆయన్ని బాధపెట్టడం దేనికి అని చెప్పలేదు.
" ఏమంటున్నారు కొడుకులు ? ఇల్లు అమ్మి డబ్బులివ్వమంటున్నారా!"
హనుమంతుని ముందు కుప్పిగంతులా... నవ్వి వూర్కున్నా.
"వేణూ ఎందుకో నిన్ను విడిచి పోతానేమో అనిపిస్తోందిరా "అన్నాడు.
"అన్నా వెళ్లి పోవడం జరిగితే ఇద్దరం ఒకటే సారి .... నన్ను రాజి వదిలి పోయింది ...నిన్ను వొదిన వదిలి పోయింది. కానీ ఇప్పుడు నన్ను విడిచి నీవు, నిన్ను విడిచి నేను వుండలేమన్నా... " అంటుంటే నాకు దుక్ఖం వచ్చింది.
చిన్న నాటినుండి పేద కుటుంబం నుండి వచ్చిన నేను- రాజశేఖర్ అన్న అండదండలతోనే ఎదిగాను ..నిజానికి ఆర్థికంగా అన్నకంటే ఎక్కువే ఎదిగాను. అన్న పరోపకారంతో సొంత ఇల్లు కూడా సంపాదించుకోలేక పోయాడు. కొడుకులిద్దరూ మళ్ళీ టీచర్లు గానే వుండిపోయారు ..వాళ్లకు అన్న లాగే పెద్దగా సంపాదన మీద మనసుండేది కాదు . వాళ్ళ ఇష్టానికి వదిలేవాడు.
ఎప్పుడూ అన్న ఇంటి నిండా మనుషులు. బావ మరదుల్ని, చెల్లెలి కొడుకుల్ని,స్నేహితుల కొడుకుల్ని చదివించడం ఆయనకే చెల్లింది.ఇంటిల్లిపాదికి చేసిపెట్టడం, ఎంత మంది చుట్టాలు హాస్పిటల్ పని మీద వచ్చినా వాళ్లకి వండి పెట్టడం- ఆ మహా తల్లి కే చెల్లింది.ఎంతో మందికి విద్యా దానం చేసిన ఆయన సంపాదించుకుంది కేవలం మంచితనమే ...ఆయన ఎప్పుడూ ఏదీ కావాలని కోరుకోవడం నేను చూడాలా. కన్నీళ్ళతో మసక బారిన నాకళ్ళలో అన్నరూపం సరిగ్గా కనపడలా.
" వేణూ ... పెన్షన్లో డబ్బు మిగిలించా ...దాన్ని మన వూర్లో మనం చదువు కున్న బడికి ఇవ్వాలని వుందిరా!"
" అన్నా ! నీకు చెప్పగలిగిన వాడ్నికాను కానీ .... పిల్లలకు ఏమీ ఇవ్వక పోతివి ...ఈ డబ్బులన్నా చెరి కొంత ఇస్తే, మేలు కదా! వాళ్ళకి మాత్రం పెద్ద ఉద్యోగాలు ఉన్నాయా...!"
హనుమంతుని ముందు కుప్పిగంతులా... నవ్వి వూర్కున్నా.
"వేణూ ఎందుకో నిన్ను విడిచి పోతానేమో అనిపిస్తోందిరా "అన్నాడు.
"అన్నా వెళ్లి పోవడం జరిగితే ఇద్దరం ఒకటే సారి .... నన్ను రాజి వదిలి పోయింది ...నిన్ను వొదిన వదిలి పోయింది. కానీ ఇప్పుడు నన్ను విడిచి నీవు, నిన్ను విడిచి నేను వుండలేమన్నా... " అంటుంటే నాకు దుక్ఖం వచ్చింది.
చిన్న నాటినుండి పేద కుటుంబం నుండి వచ్చిన నేను- రాజశేఖర్ అన్న అండదండలతోనే ఎదిగాను ..నిజానికి ఆర్థికంగా అన్నకంటే ఎక్కువే ఎదిగాను. అన్న పరోపకారంతో సొంత ఇల్లు కూడా సంపాదించుకోలేక పోయాడు. కొడుకులిద్దరూ మళ్ళీ టీచర్లు గానే వుండిపోయారు ..వాళ్లకు అన్న లాగే పెద్దగా సంపాదన మీద మనసుండేది కాదు . వాళ్ళ ఇష్టానికి వదిలేవాడు.
ఎప్పుడూ అన్న ఇంటి నిండా మనుషులు. బావ మరదుల్ని, చెల్లెలి కొడుకుల్ని,స్నేహితుల కొడుకుల్ని చదివించడం ఆయనకే చెల్లింది.ఇంటిల్లిపాదికి చేసిపెట్టడం, ఎంత మంది చుట్టాలు హాస్పిటల్ పని మీద వచ్చినా వాళ్లకి వండి పెట్టడం- ఆ మహా తల్లి కే చెల్లింది.ఎంతో మందికి విద్యా దానం చేసిన ఆయన సంపాదించుకుంది కేవలం మంచితనమే ...ఆయన ఎప్పుడూ ఏదీ కావాలని కోరుకోవడం నేను చూడాలా. కన్నీళ్ళతో మసక బారిన నాకళ్ళలో అన్నరూపం సరిగ్గా కనపడలా.
" వేణూ ... పెన్షన్లో డబ్బు మిగిలించా ...దాన్ని మన వూర్లో మనం చదువు కున్న బడికి ఇవ్వాలని వుందిరా!"
" అన్నా ! నీకు చెప్పగలిగిన వాడ్నికాను కానీ .... పిల్లలకు ఏమీ ఇవ్వక పోతివి ...ఈ డబ్బులన్నా చెరి కొంత ఇస్తే, మేలు కదా! వాళ్ళకి మాత్రం పెద్ద ఉద్యోగాలు ఉన్నాయా...!"
"లేదురా ...విద్య తప్ప వాళ్లకు నేను ఏమీ ఇవ్వదలుచుకోలేదు . నా చదువే నాకు ఆధారమయ్యింది వాళ్ళకు మాత్రం ఆ విద్య, ఉద్యోగాలతో జరగదా ? మన వూర్లో బడి కూలిపోయే స్థితి లో వుంది, మనకు విద్య నేర్పిన ఆ బడి ఇంకా ఎంతో మందికి విద్య నివ్వాలి."
నేనేమి మాట్లాడలేదు
"విల్లు రాసేంత ఆస్తి నేనేమి కూడ బెట్టలేదు, నీ పేర చెక్కు రాసిస్తా నువ్వే డ్రా చేసుకుని, మనూరు వెళ్లి , మనబడి రిపేరు చేసే దానికి పర్మిషను గట్రా సంపాయించి..అంతా బాగుచేయించాలి . పోయిన సారి వూరికి పోయినప్పుడు బడి చూసి చాలా బాధేసింది." వణుకుతున్న చేతులతో చెక్ రాసి నా చేతుల్లో పెట్టాడు.
నెమ్మదిగా చిన్న నాటి సంగతులు చెప్పుకొచ్చాడు. నేను అన్నని ఎన్నో తరగతి అని అడిగే వాడ్ని, బియ్యేఅని చెబితే, మళ్లీ బియ్యే అంటే ఎన్నో తరగతి ? అని అడిగే వాడ్ని. నా తల నిమిరి అన్నపదమూడు, పద్నాలుగు అని చెప్పేవాడు. అన్న సెలవుల్లో వూరికి వస్తున్నాడని తెలియగానే బస్సు దగ్గరికి పరిగెత్తే వాడ్ని. మా వూర్లో అన్న మొదటి బియ్యే...వూర్లో చదువుకున్న పెద్ద హీరో. నాగేశ్వర్ రావ్,రామారావ్ ల కంటే అందగాడు నా దృష్టిలో ...ఈ నాటికి ఆయన వదనంలో చెదరని ఆ దరహాసం. ఒక్క ముడుతకూడాలేని ఆయన ముఖంలో ఎప్పుడూ విచారమెరగను నేను. ప్రతిదానికి తీవ్రంగా చలించే నేను, అన్న దగ్గరికి వచ్చి గోలంతా వెళ్ళ గ్రక్కితే ఒక్క చిరునవ్వు నవ్వి "అంతా సర్దుకుంటుంది లేరా !"అనేవాడు
అన్నకు నిద్ర వస్తోందనిపించి ఇంటికి వచ్చా .
అన్న పెన్షన్ డబ్బుల్ని కొడుకులు ఆశిస్తారేమో! వాళ్ళ ఆర్ధిక పరిస్థితి ఎలావుందో, ఒక్కసారి అన్నకొడుకుల్ని అడిగితే పోలా! అన్నకు నచ్చ చెప్పొచ్చు .
పెద్దవాడు మధుకు ఫోన్ చేశా ... మామూలు సంభాషణ అయాక " నాన్న దగ్గరున్న డబ్బుల్ని నాకిచ్చాడు. ఏమి చేస్తే బాగుంటుoదిరా! నీ ఆర్ధిక పరిస్థితి ఏంటి, నీకేమయినాడబ్బు అవసరముందా? అలాగే తమ్ముడి పరిస్థితి ఏంటి ?మీరు మీ నాన్న లాగే తొణకరు బెణకరు." అన్నా.
"లేదు బాబాయ్, నాకేమి ఇబ్బంది లేదు.నా కొడుకులిద్దరూ బాగానే చదువుకుంటున్నారు. ఏదో తగిన ఉద్యోగాలు వస్తాయి, తమ్ముడికే ఇద్దరూ ఆడపిల్లలు, పెళ్లి చేయాలంటే అవసరముంటుంది, వాడికి ఇవ్వండి. నాకు తెలిసి నాన్నకు ఆ డబ్బుని ఇంకేదో చేయాలని ఆలోచన ఉండాలే.. మీరేమైనా నాన్నకు హితబోధ చేసారా ?" అన్నాడు.
"అబ్బే ..అదేం లేదురా! మీ నాన్న సంగతి తెలుసుగా...ఉక్కు .. సరే రా ఉంటా "అని పెట్టేసా.
అమ్మో వాళ్ళ నాన్నభిలాయ్ ఉక్కు అయితే కొడుకు విశాఖ ఉక్కు..చూద్దాం చిన్నవాడు ఏమంటాడో ...రాణా కి ఫోన్ చేశా ...
"హ్హై ..బాబాయ్ చెప్పండి" అన్నాడు .
సంగతి చెప్పా ..."ఆ డబ్బు సంగతి ఏమోబాబాయ్, నాన్నకి వేరే ఆలోచన వున్నట్లు చెప్పాడే... మదర్ థెరిసా ఆశ్రం కోసమో ...ఇంకేదో ... అలాగని, మరి ఈ డెవెలప్మెంట్ ఏంటో మరి ...సరే గాని అన్న కొడుకు అమెరికా వెళ్ళాలని వున్నాడు. అన్నేమో ఆలోచిస్తున్నాడు. వాడికి లోన్ కూడా వస్తుంది కానీ..కొంచం మన దగ్గర కూడా వుండాలి కదా....ఆ డబ్బు అన్నకివ్వు ..ఉపయోగ పడుతుంది ."
"నీకు ఆడపిల్లలున్నారు కదా ఆలోచించు ..."
"ఈ రోజుల్లో కూతుర్లు, కొడుకులు తేడా ఏమీలేదు బాబాయ్ ,ఇద్దరూ బాగా చదువుకుంటున్నారు, వుద్యోగాలోస్తాయి... పెళ్లి ళ్ళ కంటారా ...ఏమీ ఇబ్బంది లేదు. ఆడపిల్లలకు ఎదురు కట్నమిచ్చే రోజులోచ్చేలా వున్నాయి....నో ప్రాబ్లెం. అంత అవసరమొస్తే, అన్న కొడుకులకు మంచి వుద్యోగాలోస్తే... వాళ్ళ చెల్లెళ్ళకు సాయం చేయరా ఏమిటి ?... అందుకని ఆ డబ్బుని అన్నకిచ్చేయ్యి ..."తాపీగా వచ్చిన ఆ సమాధానికి కాసేపు నా బుర్ర మొద్దుబారింది. ఎవరు చెప్పారు మానవ సంబంధాలు మరణించాయని!? కాలమేదైనా, దేశమేదైనా, జాతి యేదైనా, మానవత్వం పూలతోరణంలా పరిమళిస్తూనే వుంటుంది. సూర్య కిరణాల్లా ప్రకాశిస్తూనే వుంటుంది .ఆ ముగ్గురి ఔన్నత్యం చూసిన నాకు...నా కొడుకులకు ఏమివ్వాలో అర్థమైంది.... నా ఆస్తిని ఏమి చేయ్యాలో తెలిసింది .
ప్రచురణ : నవ్య అక్టోబర్ 2013
